Weblog van een voormalig Veens gemeenteraadslid en controller van Stichting Amerpoort, instelling voor bijzondere mensen met een beperking.
Puur op persoonlijke titel. Reacties en opmerkingen, ook anonieme, zijn uiteraard van harte welkom!

woensdag 27 februari 2013

Weblog in de krant (#337)

Blijkbaar wordt mijn weblog ook door het journaille gelezen. Staat er vandaag een kort artikeltje in de Rijnpost over de serie "Vergelijkbaar Veenendaal". Alleen.... iedereen wil een nieuwe begroting, maar ik wil bovenal een integrale begroting. Een begroting waar keuzes in zijn gemaakt qua taken en wat wel of wat niet te doen en dat alle keuzes op elkaar zijn afgestemd. En daar is de serie eigenlijk de onderlegger voor. Maar goed, toch leuk dat er aandacht aan wordt besteed!

zondag 24 februari 2013

Vergelijkbaar Veenendaal ICT (#336)

Een van de vragen die straks zeker aan bod gaan komen bij de heroverweging is de vraag welke taken moet een gemeente nu doen, welke zijn optioneel en welke hoef je niet te doen. Die (kern)takendiscussie gaat dan voornamelijk over taken die wij als gemeente voor inwoners organiseren, faciliteren of beschikbaar stellen.

Maar binnen het gemeentehuis zijn er de nodige taken waarvan je je kan afvragen of je dat als gemeente zelf moet doen of dat je dat niet beter kunt uitbesteden. Een van die taken, waar wij bij de vorige kadernota al aandacht voor hadden gevraagd, is ICT. Oftewel alle computers, netwerk, programma's, etc. Is dat nu een taak die je als gemeente zelf moet doen of kan je dat ook "over laten" aan een private partij?

De materiële interne kosten voor ICT bedragen ruim 1,5 miljoen euro. Wat de kosten zijn voor het ICT-personeel kan ik niet 1-2-3 uit de begroting halen. Die vallen ongetwijfeld ergens onder de afdeling managementondersteuning of facilitaire zaken. En die personele kosten moeten nog eens opgeteld worden bij die materiële kosten.

Een eerdere conclusie was dat wij als gemeente veel meer dan andere gemeenten kosten maken voor bestuursondersteuning. Nu kan ik ICT daar niet automatisch onder scharen, maar de kosten van ICT worden wel doorbelast naar alle afdelingen. Maar een gedeelte zou hier wellicht door verklaard kunnen worden.

En hoe meer ik in de begroting duik, hoe meer ik er van overtuigd ben dat onze oproep voor een business case om ICT uit te gaan besteden, hout snijdt. ICT is een middel om onze dienstverlening aan inwoners en bedrijven te ondersteunen, maar is niet een taak die primair door de gemeente zelf uitgevoerd hoeft te worden. In de markt en zeker in onze Veense markt, zijn uitstekende bedrijven te vinden die het gehele beheer, onderhoud, advisering en support-gedeelte kunnen uitvoeren. En ongetwijfeld tegen veel lagere kosten. Die business case moet er komen wat mij betreft en ICT zal zeker tot de mogelijkheden van uitbesteding gaan horen.

maandag 18 februari 2013

Vergelijkbaar Veenendaal Gemeentefonds (#335)

In de serie "Vergelijkend Veenendaal" ditmaal de vergelijking van onze begroting met het gemeentefonds.
Het gemeentefonds is de belangrijkste inkomstenbron van een gemeente. En om te bepalen welk bedrag welke gemeente krijgt, is het gemeentefonds een complexe samenhang van rekenregels, standaarden en verdelingen. Niet alleen op bijvoorbeeld aantal inwoners wordt uitgekeerd, maar ook op allerlei CBS-cijfers wat betreft werkeloosheid, verhouding laag- en hogergeschoolden, aantal leerlingen, vierkante meters weg, enzovoort, enzovoort. Een uitkering uit het gemeentefonds is dan ook niet 1-2-3 snel te berekenen.

Maar het gemeentefonds is wel gestoeld op een bepaalde verhouding van uitgaven per cluster. En deze clusters kunnen dan weer vergeleken worden met de clusters uit onze eigen begroting. En wat valt dan op? Dat wij als Veenendaal op alle clusters, met uitzondering van "Bebouwing en omgeving", meer uitgeven dan er eigenlijk via het gemeentefonds beschikbaar voor is.

Van het cluster "Voorzieningen bevolking" weten wij dat we al meer uitgeven, want daar leggen wij vanuit onze algemene middelen ruim op toe. Dat ligt trouwens ook in lijn met hoe wij tot op heden met alle voorzieningen en ons minimabeleid zijn omgegaan.

Wat betreft het cluster "Bestuur" zijn onze uitgaven behoorlijk forser dan wat je eigenlijk via het gemeentefonds zou mogen verwachten. 48 euro per inwoner meer. Hoe en vooral waarom dat is, moet ik nader gaan bekijken.

Volgende stap is om onze clusters te gaan vergelijken met die van de overige 5 referentie-gemeenten. Daar zullen ook ongetwijfeld uitschieters naar beide kanten te bespeuren zijn. En als dat eenmaal is gedaan, wordt het tijd de begroting opnieuw te gaan opbouwen met de nu publiekelijk bekende opgave. En hopelijk kan ik met al het vergelijkingsmateriaal een integraal voorstel doen.

zondag 17 februari 2013

Raad stelt beleid vast, geen tarieven (#334)

De Veenendaalse krant kopt vandaag "Raad bepaalt sporttarieven, niet het college". Dit als conclusie van de bespreking van de verhoging van de sporttarieven in de laatste commissie. Een conclusie die door een aantal partijen, waaronder de mijne, getrokken was. En laat ik het daar nu niet eens mee zijn.

De raad stelt kaders en beleid vast en een daarvan is het tarievenbeleid. In dat beleid staat omschreven hoe tarieven bepaald moeten worden en wat de randvoorwaardelijke zaken zijn ten aanzien van sporttarieven. Dat beleid is een bevoegdheid van de raad. Op basis van dat beleid kan dan een uitvoerend college de tarieven bepalen. Want dat is een uitvoeringszaak en dus des college.

De conclusie is dan ook dat de raad het beleid vaststelt en het college de tarieven.

vrijdag 15 februari 2013

Persbericht (#333)

College en gemeenteraad starten bezuinigingen

Het college en de gemeenteraad van de gemeente Veenendaal zijn samen gestart met een nieuwe brede heroverweging. Dit is nodig om de financiële situatie van de gemeente sluitend te houden na de nieuwe bezuinigingen die het Rijk heeft aangekondigd. Bovendien komen er veel nieuwe taken naar de gemeente. Daarvoor krijgt Veenendaal minder geld dan nu voor de uitvoering van deze taken op rijksniveau beschikbaar is. Er moeten omvangrijke beslissingen genomen worden en de keuzes daarvoor worden door college en gemeenteraad gezamenlijk gemaakt.

Het college en de gemeenteraad hebben samen als doel gesteld om een meerjarig sluitende begroting te houden. Daarvoor worden bezuinigingsmogelijkheden geïnventariseerd van ca. € 10 miljoen. Het uiteindelijk te bezuinigen bedrag zal niet groter zijn dan dat wat nodig is om de begroting sluitend te houden. De begroting van de gemeente Veenendaal bedraagt in totaal ongeveer € 142 miljoen.

De afgelopen weken hebben het college en de gemeenteraad gezamenlijk overlegd over het proces dat nu doorlopen moet worden. Dit proces start met een inventarisatie van onderwerpen waarop bezuinigd kan worden. Hierover gaan college en raad met elkaar en met de samenleving in gesprek. Op een later tijdstip start een participatietraject. In de kadernota 2014-2017, die op 8 juli door de gemeenteraad wordt vastgesteld, worden de definitieve keuzen gemaakt.

zaterdag 9 februari 2013

Vergelijkbaar Veenendaal OZB (#332)

In het kader van Vergelijkbaar Veenendaal, waarbij ik Veenendaal ben gaan benchmarken met vijf gelijke gemeenten qua grootte, sociale structuur en centrumfunctie, heb ik als eerste de OZB onder de loep genomen.

De onroerendezaakbelasting is altijd een gevoelig punt in een gemeente. In de basis is de OZB een gemeentelijke heffing op het onroerend goed in de gemeente en is bedoeld als inkomstenbron om kosten te dekken voor het welzijn en behagen van al haar inwoners. Vooral dat laatste wordt wel eens vergeten als het gaat om wel of niet verhogen van deze lokale belasting.

Zoals eerder vermeld heb ik naast Veenendaal, vijf gemeenten geselecteerd welke te vergelijken zijn met Veenendaal. En van deze gemeenten heb ik een OZB-vergelijking gemaakt.
Wat valt er allemaal op? Ten eerste dat Veenendaal veruit de "goedkoopste" gemeente is, als het gaat om het OZB-percentage wat geheven wordt. Lelystad spant de kroon qua percentage. Dat percentage wordt geheven over de WOZ-waarde van een woning of pand. In Veenendaal is de gemiddelde WOZ-waarde (peildatum 1-1-2012) 240.000 euro. In Lelystad daarentegen is die WOZ-waarde slechts 181.000 euro. Daarom heft Lelystad, vermoed ik, een hoger percentage om toch aan haar inkomsten te komen.

Als we nu weer verder gaan met Veenendaal, dan rijst de vraag of wij wellicht niet een veel te laag percentage heffen. En dan met de benchmark-gegevens in de hand, valt er ook een gemiddeld percentage uit te rekenen en daarmee een inkijk te geven in onze OZB-ruimte. Dat is het verschil tussen wat wij nu heffen en wat wij zouden kunnen heffen als wij deze zes gemeenten gemiddeld als uitgangspunt nemen. En dan heeft Veenendaal, in deze vergelijkingsmethode, voor ruim 2 miljoen euro aan OZB-ruimte.

Daarmee zeg ik geenszins dat wij de OZB zouden moeten verhogen, maar ik geef slechts aan wat dat zou kunnen opleveren als wij dat wel zouden doen. Pas met een goede benchmark op allerlei onderdelen, kun je een weloverwogen voorstel maken. En daar is de serie Vergelijkbaar Veenendaal dan ook voor bedoeld.

zondag 3 februari 2013

Begroting 2013 nader beschouwd (#331)

In het kader van Vergelijkbaar Veenendaal, ben ik eerst maar eens onze eigen begroting gaan bekijken. Alle begrotingsposten in een draaitabel verwerkt en onderscheid gemaakt per programma en gesplitst in uitgaven en inkomsten.

Qua inkomsten is onze gemeente voor ruim 60% afhankelijk van het Rijk. Grootste deel is uiteraard de inkomsten uit het Gemeentefonds. Maar daarnaast ontvangen wij ook Rijksgelden voor het programma Werk en inkomensondersteuning en voor Educatie. Een kleine 13% ontvangt de gemeente van haar eigen inwoners in de vorm van hondenbelasting, OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing. Een kwart van de inkomsten zijn gerelateerd aan leges voor bouwen, eigen bijdragen, huuropbrengsten, enzovoort. Eigenlijk inkomsten die betrekking hebben op geleverde producten of diensten aan een inwoner of instelling specifiek.

Dan de uitgaven. De out of pocket-kosten zijn uiteraard het grootst. Dit zijn gewoon keiharde euro's die betaald worden aan inwoners, bedrijven en instellingen. Ruim 20% gaat op aan de bedrijfsvoering, dus voor ambtenaren, het gemeentehuis, ict, bodes, beveiliging, etc.

Het duurste programma is Werk en inkomensondersteuning. Hier geven wij een kleine 25% van onze begroting aan uit. En hier zie je gelijk al het effect van een mindere economie en een open-eindregeling: kosten zijn 36 miljoen euro, de inkomsten daarvoor 25,5 miljoen euro. Oftewel ruim 10 miljoen euro betalen wij als gemeente zelf uit onze algemene middelen.

Goed, in samenhang met de benchmark, ga ik onze begroting eens kritisch verder bekijken. Als er op een gegeven moment meer duidelijkheid vanuit Den Haag komt over welke taken wij allemaal moeten gaan doen en welk bedrag wij daarvoor krijgen, dan ben ik klaar om voorstellen te doen.